Tổng Quan Về Các Loại Pyrethroid Tổng Hợp

Pyrethroid tổng hợp là gì?

Pyrethroid tổng hợp là các hợp chất hóa học được tạo ra từ việc mô phỏng các thành phần tự nhiên của pyrethrum – một loại nhựa dầu được chiết xuất từ hoa cúc khô (chrysanthemum). Khoảng 50% chiết xuất từ pyrethrum chứa pyrethrin – este ketoalcohol của axit chrysanthemic và axit pyrethroic có tính chất diệt côn trùng. Các chất pyrethrin có tính ưa lipid mạnh và có thể xâm nhập nhanh vào côn trùng, làm tê liệt hệ thống thần kinh của chúng.

Đặc điểm chính của Pyrethroid tổng hợp:

• Pyrethroid tổng hợp gây tác động độc hại lên hệ thần kinh, chủ yếu qua việc làm hỏng các kênh natri của tế bào thần kinh, gây ra sự quá tải điện năng.
• Khác với pyrethrin tự nhiên rất nhạy cảm với ánh sáng, nhiệt và độ ẩm, pyrethroid tổng hợp có khả năng tồn tại lâu hơn trong môi trường, làm tăng nguy cơ tiếp xúc ngoài mong muốn với con người và các loài không phải mục tiêu.
• Pyrethroid tổng hợp thường được kết hợp với các chất khác, được gọi là chất hiệp đồng, nhằm tăng cường độ mạnh và khả năng duy trì trong môi trường.

Sự khác biệt giữa pyrethrum tự nhiên và pyrethroid tổng hợp:

• Pyrethrum tự nhiên và các dẫn xuất pyrethrin rất nhạy cảm với ánh sáng, phân hủy rất nhanh (vài giờ dưới ánh sáng mặt trời trực tiếp), trong khi pyrethroid tổng hợp được thiết kế để tăng độ bền, dẫn đến thời gian phân hủy lâu hơn và gia tăng nguy cơ tiếp xúc.
• Pyrethroid tổng hợp thường có độc tính cao hơn pyrethrin tự nhiên và thường được sử dụng rộng rãi hơn do tính bền vững cao hơn.

Ứng dụng:

• Pyrethroid tổng hợp và pyrethrin tự nhiên đều được đăng ký bởi Cục Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) như là thuốc trừ sâu để quản lý côn trùng trong nhà, cảnh quan và các khu vực nông nghiệp.
• Pyrethroid tổng hợp còn được sử dụng trong các sản phẩm dành cho diệt chấy và các phương pháp diệt côn trùng bằng bom hơi (bug bombs), kết hợp với các hóa chất khác để tăng cường độc tính và thời gian duy trì hiệu quả.

Pyrethroid tổng hợp gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, như rối loạn hệ thần kinh, rối loạn hành vi và hệ thống nội tiết, và các triệu chứng về hô hấp. Mặc dù vậy, nhiều công ty dịch vụ diệt muỗi vẫn mô tả chúng “an toàn như hoa cúc” khi so sánh với các chiết xuất tự nhiên từ chrysanthemum.

Ảnh Hưởng Sức Khỏe của Pyrethroid Tổng Hợp

Pyrethroid tổng hợp và hệ thần kinh

Pyrethroid tổng hợp tác động đến hệ thần kinh bằng cách gây rối loạn chức năng của các kênh natri trong tế bào thần kinh. Cơ chế này làm gián đoạn dòng ion natri, khiến cho các tế bào thần kinh bị kích thích liên tục, dẫn đến tình trạng quá kích thích ở động vật bị nhiễm độc. Hậu quả có thể là gây ra các triệu chứng ngộ độc thần kinh nghiêm trọng.

Hai nhóm Pyrethroid:

• Nhóm Pyrethroid loại I (thế hệ đầu tiên): Ví dụ như permethrin, cismethrin. Chúng gây độc thần kinh chủ yếu thông qua việc can thiệp vào chức năng của các kênh natri trong hệ thần kinh trung ương.
• Nhóm Pyrethroid loại II (thế hệ thứ hai): Ví dụ như deltamethrin, fenvalerate, cypermethrin, bifenthrin. Nhóm này có thêm nhóm alpha-cyano trong cấu trúc phân tử, làm tăng khả năng tác động đến các mục tiêu khác ngoài kênh natri, như các kênh ion chloride. Nhìn chung, pyrethroid loại II có độc tính cao hơn so với pyrethroid loại I đối với động vật có vú.

Triệu chứng ngộ độc pyrethroid tổng hợp:

• Ngắn hạn: Tiếp xúc cấp tính với pyrethroid tổng hợp có thể gây chóng mặt, đau đầu, buồn nôn, các triệu chứng này có thể kéo dài trong vài giờ. Với mức tiếp xúc lớn hơn, các triệu chứng nghiêm trọng hơn bao gồm co giật cơ, giảm năng lượng và thay đổi nhận thức.
• Qua da: Tiếp xúc với da có thể gây tê, ngứa, nóng rát hoặc châm chích.
• Qua đường tiêu hóa: Ngộ độc khi uống có thể dẫn đến kích thích hệ thần kinh, co giật, tê liệt, kèm theo co thắt cơ và tiêu chảy.
• Qua đường hô hấp: Hít phải pyrethroid có thể gây hắt hơi, nghẹt mũi, nhức đầu, buồn nôn, mất cân bằng, run, co giật, đỏ và sưng mặt, ngứa rát.

Những người có tiền sử dị ứng hoặc hen suyễn, đặc biệt là trẻ em, nhạy cảm hơn với pyrethroid. Trẻ em có hệ thống cơ quan chưa phát triển hoàn chỉnh, vì vậy, chúng có nguy cơ cao bị ảnh hưởng tiêu cực từ việc tiếp xúc với pyrethroid. Pyrethroid có thể gây dị ứng da và đường hô hấp, dẫn đến viêm da tiếp xúc và phản ứng dạng hen suyễn. Các phản ứng dị ứng nghiêm trọng (như sốc phản vệ) có thể xảy ra nhưng hiếm.

Trẻ em dễ bị tổn thương hơn so với người lớn khi tiếp xúc với thuốc trừ sâu, đặc biệt là pyrethroid tổng hợp. Do trọng lượng cơ thể nhỏ hơn và hệ cơ quan chưa hoàn chỉnh, chúng dễ bị ảnh hưởng bởi các chất độc hại này. Nghiên cứu cho thấy trẻ em sống gần khu vực phun thuốc pyrethroid có nguy cơ cao gặp các vấn đề phát triển, chẳng hạn như tự kỷ và chậm phát triển trí tuệ.

Pyrethroid tổng hợp đã được chứng minh có thể là chất gây rối loạn nội tiết, gây ảnh hưởng đến hệ thống hormone và thậm chí liên quan đến các bệnh mãn tính như ung thư vú. Các chất chuyển hóa của pyrethroid tổng hợp có hoạt tính rối loạn nội tiết mạnh hơn so với hợp chất gốc, gây ra sự gia tăng hormone estrogen trong tế bào ung thư vú.

Pyrethroid có liên quan đến sự gia tăng phân chia tế bào trong tế bào ung thư vú, tăng nguy cơ phát triển khối u ác tính. Hơn nữa, tiếp xúc môi trường với pyrethroid còn liên quan đến sự gia tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer và các rối loạn tâm lý khác.

Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng việc tiếp xúc liên tục với pyrethroid tổng hợp có thể gây ra các vấn đề mãn tính liên quan đến hệ thần kinh, như chứng rối loạn thần kinh, suy giảm nhận thức và nguy cơ mắc các bệnh lý thần kinh mãn tính khác.

Pyrethroid Tổng Hợp và Môi Trường

Tác động lên sinh vật thủy sinh: Pyrethroid tổng hợp, mặc dù được ca ngợi là có tính chọn lọc cao với côn trùng, lại cực kỳ độc hại đối với các sinh vật sống trong nước, bao gồm cá và động vật thủy sinh. Ví dụ, đối với các loài cá như cá bluegill và cá hồi hồ, mức LC50 (nồng độ gây chết 50% quần thể) dưới 1 phần tỷ. Mức độc tính này tương tự như đối với các loài côn trùng nước mục tiêu, chẳng hạn như ấu trùng muỗi, ruồi đen và ruồi tsetse.

Những loài dễ bị ảnh hưởng nhất:

• Tôm hùm, tôm, nymphs của ruồi mayfly và sinh vật phù du là những sinh vật không thuộc mục tiêu dễ bị tác động nhất bởi pyrethroid.
• Các loài chim: Pyrethroid cũng có độc tính ở mức trung bình đối với các loài chim, với giá trị LD50 trên 1000 mg/kg. Tuy nhiên, chúng có thể bị ảnh hưởng gián tiếp do nguồn thức ăn bị suy giảm, đặc biệt là các loài chim ăn côn trùng và thủy cầm.

Tác động không gây tử vong đối với cá và sinh vật thủy sinh: Các tác động phi tử vong của pyrethroid lên cá bao gồm tổn thương mang và thay đổi hành vi. Các sinh vật thủy sinh thường thiếu enzyme có khả năng phân hủy pyrethroid, và do đó, stress oxy hóa là cơ chế chính gây độc tính trong nhóm sinh vật này. Pyrethroid kích thích sản xuất các gốc tự do (ROS) trong mang, gan và cơ của cá, gây ra các biến đổi mô học như peroxid hóa lipid và thay đổi hoạt động của các enzyme chống oxy hóa.

Tác động đến côn trùng có lợi: Không chỉ côn trùng gây hại mà cả côn trùng có lợi như ong, bọ rùa và các loài côn trùng ăn thịt khác đều chịu ảnh hưởng từ việc sử dụng pyrethroid tổng hợp. Nghiên cứu cho thấy rằng các đàn ong hoang dã có thể giảm kích thước đáng kể khi tiếp xúc với pyrethroid. Côn trùng ăn thịt có thể nhạy cảm với liều lượng thấp hơn so với côn trùng mục tiêu, điều này phá vỡ mối quan hệ giữa kẻ săn mồi và con mồi, làm thay đổi hệ sinh thái.

Suy giảm hệ sinh thái và gây bùng phát tảo: Việc sử dụng pyrethroid tổng hợp có thể dẫn đến các thác dinh dưỡng trong hệ sinh thái nước. Bằng cách tiêu diệt các loài ấu trùng thủy sinh như mayfly, stonefly và caddisfly – những loài ăn tảo bám – việc này có thể gây ra hiện tượng bùng phát tảo. Hơn nữa, các đặc tính rối loạn nội tiết của pyrethroid khiến cho nhiều loài thủy sinh phát triển sớm hơn, với kích thước nhỏ hơn, làm giảm nguồn thức ăn cho các loài lưỡng cư, bò sát và chim phụ thuộc vào chúng.

Tồn dư và sự phân hủy: Pyrethroid tổng hợp được thiết kế để phân hủy chậm hơn so với pyrethrin tự nhiên. Trong khi pyrethrin tự nhiên phân hủy nhanh chóng dưới tác động của ánh sáng, nhiệt độ và độ ẩm (thời gian phân hủy có thể chỉ vài giờ), pyrethroid tổng hợp có khả năng tồn tại lâu hơn trong môi trường. Một số nghiên cứu cho thấy pyrethroid có thể tồn tại trong nhà hơn một năm sau khi phun xịt. Các chất chuyển hóa chính của pyrethroid bao gồm axit 3-phenoxybenzoic (3-PBA) và axit 4-fluoro-3-phenoxybenzoic (4-F-3-PBA). Các chất này có thể hấp thụ vào trầm tích, kéo dài thời gian tồn tại của chúng trong đất so với trong nước.

Sức kháng cự của côn trùng: Việc sử dụng liên tục pyrethroid tổng hợp dẫn đến khả năng phát triển kháng thuốc ở các loài côn trùng mục tiêu. Côn trùng tiếp xúc thường xuyên với pyrethroid có thể phát triển khả năng kháng thuốc thông qua đột biến gen tại các vị trí mục tiêu và quá trình giải độc qua enzyme. Những côn trùng này có thể là các loài truyền bệnh nguy hiểm, và việc thiếu chiến lược quản lý hiệu quả có thể gây ra sự lây lan của các bệnh như sốt rét.

Tồn Dư Pyrethroid và Kháng Thuốc

Tồn dư pyrethroid trong môi trường: Pyrethroid tổng hợp được thiết kế để có khả năng tồn tại lâu dài hơn so với các hợp chất tự nhiên như pyrethrin. Trong điều kiện tự nhiên, pyrethrin rất nhạy cảm với ánh sáng, nhiệt độ và độ ẩm, và có thể phân hủy trong vòng vài giờ dưới ánh sáng mặt trời trực tiếp. Tuy nhiên, pyrethroid tổng hợp có khả năng phân hủy chậm hơn, dẫn đến việc tồn dư lâu dài trong môi trường, đặc biệt là trong những khu vực ít ánh sáng mặt trời hoặc những khu vực không bị xáo trộn.

• Trong môi trường nước: Các chất chuyển hóa của pyrethroid như 3-phenoxybenzoic acid (3-PBA), 4-fluoro-3-phenoxybenzoic acid (4-F-3-PBA), cis-3-(2-chloro-3,3,3-trifluoroprop-1-en-1-yl)-2,2-dimethylcyclopropanecarboxylic acid (TFA) thường được tìm thấy trong các con sông, suối, và các nguồn nước ngầm. Các chất này có thể hấp thụ vào trầm tích, làm tăng thời gian tồn tại của chúng trong môi trường so với trong nước.
• Trong đất: Pyrethroid có thể bám vào vật chất hữu cơ và đất, điều này khiến cho thời gian phân hủy của chúng kéo dài hơn so với khi ở trong nước. Các chất chuyển hóa của pyrethroid trong đất có thể gây ra các vấn đề về môi trường và ảnh hưởng đến hệ thống nội tiết của sinh vật, đặc biệt là các loài thủy sinh.

Kháng thuốc của côn trùng

Sử dụng pyrethroid trong thời gian dài và liên tục có thể dẫn đến tình trạng kháng thuốc ở các loài côn trùng mục tiêu. Các côn trùng tiếp xúc thường xuyên với pyrethroid có thể phát triển các cơ chế kháng thuốc thông qua:

• Đột biến gen tại các vị trí mục tiêu: Sự biến đổi ở các vị trí mục tiêu trong gen của côn trùng có thể làm giảm hiệu quả của pyrethroid, dẫn đến côn trùng có khả năng chịu đựng và phát triển bình thường ngay cả khi tiếp xúc với hóa chất.
• Giải độc qua enzyme: Một cơ chế khác mà côn trùng sử dụng để kháng pyrethroid là việc tăng cường hoạt động của các enzyme giải độc. Enzyme này giúp côn trùng chuyển hóa và phân hủy pyrethroid nhanh hơn, giảm thiểu tác động của thuốc lên cơ thể chúng.

Các ví dụ về kháng thuốc:

• Các loài côn trùng như muỗi Anopheles (là loài truyền bệnh sốt rét) và bọ cánh cứng Eriopis connexa đã phát triển khả năng kháng thuốc pyrethroid thông qua tiếp xúc lâu dài với hóa chất này. Điều này gây ra khó khăn trong việc kiểm soát dịch bệnh truyền nhiễm và bảo vệ mùa màng.

Nguy cơ đối với môi trường

Việc tồn dư lâu dài của pyrethroid tổng hợp trong môi trường không chỉ ảnh hưởng đến côn trùng mục tiêu mà còn ảnh hưởng đến nhiều loài sinh vật khác. Ví dụ, các loài cá, động vật giáp xác và các sinh vật thủy sinh khác có nguy cơ bị nhiễm độc nghiêm trọng do không có khả năng phân hủy pyrethroid nhanh chóng như côn trùng. Điều này làm giảm đáng kể sự đa dạng sinh học trong các hệ sinh thái bị ảnh hưởng bởi thuốc trừ sâu pyrethroid.

Giải pháp khắc phục:

• Luân phiên sử dụng thuốc trừ sâu: Để giảm nguy cơ phát triển kháng thuốc, cần luân phiên sử dụng các loại thuốc trừ sâu khác nhau để ngăn cản côn trùng phát triển cơ chế kháng lại một loại thuốc cụ thể.
• Sử dụng các chất hiệp đồng: Các chất hiệp đồng như piperonyl butoxide (PBO) có thể được sử dụng cùng với pyrethroid để tăng cường hiệu quả, bằng cách làm chậm quá trình phân hủy của pyrethroid trong côn trùng.

Chất Hiệp Đồng trong Pyrethroid Tổng Hợp

Chất hiệp đồng (synergists) là các hóa chất được thêm vào các công thức thuốc trừ sâu pyrethroid để tăng cường hiệu quả diệt côn trùng của chúng. Các chất này không có khả năng diệt côn trùng trực tiếp, nhưng chúng can thiệp vào cơ chế phân hủy và giải độc pyrethroid của côn trùng, làm cho thuốc trừ sâu duy trì trạng thái độc hại lâu hơn.

Các chất hiệp đồng phổ biến:

• Piperonyl Butoxide (PBO): Đây là một chất hiệp đồng phổ biến nhất được sử dụng trong các sản phẩm chứa pyrethroid. PBO ức chế hoạt động của các enzyme microsomal P450 mono-oxygenases, một loại enzyme chịu trách nhiệm phân hủy các chất độc hại, bao gồm cả pyrethroid. Khi enzyme này bị ức chế, côn trùng sẽ không thể phân hủy các hợp chất pyrethroid một cách nhanh chóng, dẫn đến tăng cường tác động của thuốc trừ sâu.
• n-Octyl Bicycloheptene Dicarboximide: Đây là một chất hiệp đồng khác thường được sử dụng cùng với pyrethroid trong các sản phẩm như thuốc xịt, bom khói diệt côn trùng và các loại sản phẩm kiểm soát dịch hại khác.

Vai trò của chất hiệp đồng:

• Chất hiệp đồng làm tăng hiệu quả diệt côn trùng của pyrethroid bằng cách kéo dài thời gian thuốc trừ sâu tồn tại trong cơ thể côn trùng trước khi bị phân hủy. Điều này làm cho côn trùng dễ bị nhiễm độc và không thể tự phục hồi.
• PBO và các chất hiệp đồng khác thường có mặt trong các sản phẩm diệt côn trùng gia dụng như thuốc xịt muỗi, thuốc trừ sâu trong vườn, và các sản phẩm diệt chấy.

Tác động sức khỏe của PBO

Mặc dù không có tác dụng diệt côn trùng trực tiếp, nhưng PBO có thể gây ra một số ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe con người khi tiếp xúc trong thời gian dài. Các triệu chứng ngộ độc PBO bao gồm:

• Ngộ độc nhẹ: Chán ăn, buồn nôn, tiêu chảy, viêm ruột, xuất huyết phổi, và suy giảm hệ thần kinh trung ương nhẹ.
• Tiếp xúc lâu dài: Các nghiên cứu chỉ ra rằng việc tiếp xúc lâu dài với PBO có thể gây ra các thay đổi trong các tế bào máu, bao gồm tăng trọng lượng gan và thận, thay đổi chức năng gan, thận và quá trình trao đổi chất của protein.
• Ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ em: Các nghiên cứu còn cho thấy rằng PBO có thể gây ra các vấn đề về phát triển não bộ ở trẻ em. Các sản phẩm chứa PBO và pyrethroid có liên quan đến các tác động tiêu cực lên hệ thống thần kinh trung ương, gây ra các rối loạn phát triển ở trẻ nhỏ.

Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) đã liệt kê PBO vào danh sách các chất có thể gây ung thư cho con người. PBO có thể can thiệp vào hệ thống tín hiệu sinh học quan trọng cho sự phát triển của não bộ và ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của trẻ em. Các nghiên cứu liên quan cho thấy việc tiếp xúc với sản phẩm chứa PBO có thể làm tăng nguy cơ ung thư gan và các loại ung thư khác.

Ưu điểm và nhược điểm của chất hiệp đồng:

Ưu điểm	Nhược điểm
Tăng cường hiệu quả của pyrethroid	Có thể gây ảnh hưởng sức khỏe con người
Kéo dài thời gian tồn tại của thuốc trừ sâu	Có khả năng gây ung thư
Giúp diệt côn trùng kháng thuốc	Ngộ độc nhẹ khi tiếp xúc lâu dài

Các Loại Pyrethroid Tổng Hợp Cụ Thể

Bifenthrin (Tên thương hiệu: Talstar™, Brigade™, Capture™)

Sử dụng chính:

• Bifenthrin được EPA đăng ký để sử dụng trong các khu vực dân cư và thương mại. Nó chủ yếu được dùng để kiểm soát côn trùng như kiến, gián, mối, ruồi, muỗi và ve, cả trong nhà và ngoài trời.
• Sản phẩm này còn được sử dụng trong các sản phẩm dành cho thú cưng, như thuốc xịt chống ve và bọ chét.

Tính chất hóa học:

• Bifenthrin không tan nhiều trong nước, điều này làm gia tăng nguy cơ ảnh hưởng đến sinh vật thủy sinh.
• Thời gian bán hủy của bifenthrin trong đất có thể từ 7 ngày đến 8 tháng, tùy thuộc vào loại đất và lượng không khí trong đất.

Tác động đối với sức khỏe:

• Bifenthrin có độc tính trung bình đối với động vật có vú khi nuốt phải. Triệu chứng ngộ độc bao gồm mất cân bằng, run rẩy, tiết nước bọt, nôn mửa, tiêu chảy và nhạy cảm với âm thanh và chạm.
• Tuy nhiên, bifenthrin không gây viêm hoặc kích ứng da ở người, nhưng có thể gây ra cảm giác tê và ngứa ngáy kéo dài khoảng 12 giờ.

Tác động môi trường:

• Bifenthrin rất độc đối với cá và động vật giáp xác, cũng như các loài côn trùng có ích như ong.
• Nghiên cứu cho thấy rằng bifenthrin có khả năng tích lũy trong các mô của cá và động vật, gây ra nguy cơ lâu dài cho môi trường.

Cypermethrin (Tên thương hiệu: Ammo™, Cymbush™, Demon™)

Sử dụng chính:

• Cypermethrin được đăng ký để kiểm soát các loài côn trùng trong nhà, nhà hàng, bệnh viện, trường học, và các cơ sở chế biến thực phẩm.
• Nó cũng được sử dụng rộng rãi trong nông nghiệp để kiểm soát các loài sâu bệnh trên bông, trái cây, rau củ.

Độc tính và nguy cơ:

• Cypermethrin có độc tính trung bình (LD50 đường uống ở chuột là 87-326 mg/kg).
• Tiếp xúc với cypermethrin có thể gây ra các triệu chứng ngộ độc như tê, bỏng rát, mất kiểm soát bàng quang, nôn mửa, mất cân bằng, co giật và tử vong.
• Cypermethrin không được sử dụng gần nguồn nước do tính chất cực kỳ độc hại đối với cá và sinh vật thủy sinh.

Deltamethrin (Tên thương hiệu: Butoflin™, Crackdown™)

• Sử dụng chính:

• Deltamethrin được đăng ký vào năm 1994 và được sử dụng phổ biến để kiểm soát sâu bọ trên cây ăn quả, cây rau trong nhà kính, và các loại cây trang trí.
• Nó cũng được sử dụng để kiểm soát côn trùng trên gia súc và cho các mục đích y tế công cộng.

Độc tính:

• Deltamethrin có độc tính cao hơn với loài côn trùng thông qua việc làm tê liệt hệ thần kinh của chúng. Các triệu chứng ngộ độc ở động vật có vú bao gồm co giật, tiết nước bọt, và chết do suy hô hấp.
• Đặc biệt, deltamethrin gây ra các triệu chứng khác biệt so với các pyrethroid khác, bao gồm co giật kiểu lăn tròn đặc trưng.

Tác động môi trường:

• Deltamethrin không tan trong nước, do đó nó cực kỳ độc đối với cá và động vật lưỡng cư. Thời gian tồn tại của deltamethrin trên bề mặt thực vật có thể kéo dài từ 5.9 đến 17 ngày.

Fenvalerate (Tên thương hiệu: Sumifly™, Sumiflower™)

Sử dụng chính:

• Fenvalerate được sử dụng trên một loạt các loại cây trồng như bông, đậu nành, ngô, trái cây và rau củ, cũng như làm thuốc trừ mối và đuổi côn trùng.

Độc tính và rủi ro:

• Fenvalerate có thời gian tồn tại lâu dài trong môi trường, với thời gian bán hủy từ 15 ngày đến 3 tháng trong đất.
• Fenvalerate là một chất gây rối loạn nội tiết tiềm ẩn, gây ra các vấn đề như viêm da, khó thở, và co giật ở động vật thí nghiệm.

Tác động môi trường:

• Fenvalerate cực kỳ độc đối với ong và cá, gây tổn thất lớn cho các loài thụ phấn và động vật thủy sinh trong môi trường.

Permethrin (Tên thương hiệu: Pounce™, Dragnet™, Torpedo™)

Sử dụng chính:

• Permethrin được sử dụng rộng rãi trong các sản phẩm diệt chấy, diệt muỗi và kiểm soát côn trùng đô thị. Nó còn được sử dụng trong sản phẩm diệt mối với thời gian tồn tại trên đất lên đến 3.8 năm.

Độc tính:

• Permethrin được đánh giá là có tiềm năng gây ung thư cho con người theo phân loại của EPA (Loại C). Nghiên cứu cho thấy permethrin có thể gây ra các tác động đến hệ thần kinh, miễn dịch, gan và tim mạch.

Tác động môi trường:

• Permethrin cực kỳ độc đối với sinh vật thủy sinh và các loài côn trùng thụ phấn như ong.

Kháng Thuốc của Pyrethroid và Cách Giải Quyết

Kháng thuốc là gì?

Kháng thuốc (insecticide resistance) là khả năng của côn trùng phát triển cơ chế chống lại tác dụng của thuốc trừ sâu sau khi tiếp xúc lặp đi lặp lại. Khi các loài côn trùng mục tiêu tiếp xúc nhiều lần với pyrethroid tổng hợp, chúng có thể phát triển cơ chế kháng thuốc thông qua đột biến gen và sự thay đổi về mặt sinh học, khiến việc sử dụng pyrethroid trở nên kém hiệu quả.

Cơ chế kháng thuốc:

1. Đột biến tại vị trí mục tiêu: Đây là sự thay đổi trong cấu trúc của các protein đích mà thuốc trừ sâu nhắm vào. Đối với pyrethroid, côn trùng phát triển các đột biến trong kênh natri của hệ thần kinh, ngăn cản thuốc có thể làm rối loạn chức năng của các kênh này.
2. Giải độc qua enzyme: Côn trùng có thể tăng cường sản xuất các enzyme, đặc biệt là các enzyme thuộc nhóm P450, giúp phân hủy và vô hiệu hóa pyrethroid nhanh hơn trước khi chúng kịp gây độc.

Các loài côn trùng đã phát triển kháng pyrethroid:

• Muỗi Anopheles – loài truyền bệnh sốt rét đã phát triển khả năng kháng thuốc pyrethroid tại nhiều khu vực, đặc biệt là ở châu Phi, gây khó khăn trong việc kiểm soát dịch bệnh.
• Rệp giường (Bed bugs): Loài này đã phát triển khả năng kháng nhiều loại pyrethroid phổ biến, khiến việc kiểm soát chúng trong các khu dân cư và khách sạn gặp nhiều khó khăn.
• Bọ cánh cứng Tribolium castaneum: Loài bọ này đã phát triển khả năng kháng bifenthrin trong các cánh đồng bông ở Úc, ảnh hưởng đến nông nghiệp và sản lượng mùa màng.

Tác động của kháng thuốc:

• Giảm hiệu quả kiểm soát côn trùng: Kháng thuốc khiến cho việc sử dụng các sản phẩm chứa pyrethroid không còn hiệu quả, đòi hỏi phải sử dụng liều cao hơn hoặc tìm kiếm các loại thuốc trừ sâu mới.
• Tăng nguy cơ dịch bệnh: Ở những khu vực có sự phát triển kháng thuốc của các loài muỗi truyền bệnh như muỗi Anopheles, việc kiểm soát sốt rét trở nên khó khăn hơn, dẫn đến nguy cơ gia tăng các ca mắc bệnh.

Giải pháp để quản lý kháng thuốc:

1. Luân phiên thuốc trừ sâu:
   • Phương pháp IRM (Integrated Resistance Management): Để giảm khả năng côn trùng phát triển kháng thuốc, cần thay đổi các loại thuốc trừ sâu có cơ chế tác động khác nhau. Ví dụ, luân phiên sử dụng pyrethroid với các nhóm thuốc trừ sâu có cơ chế khác như organophosphate hoặc carbamate.
2. Sử dụng chất hiệp đồng:
   • Piperonyl Butoxide (PBO): Chất hiệp đồng này giúp ngăn cản sự hoạt động của các enzyme giải độc của côn trùng, từ đó làm chậm quá trình kháng thuốc. Tuy nhiên, việc sử dụng PBO cũng cần cân nhắc kỹ về tác động sức khỏe đối với con người và môi trường.
3. Phun xịt có kiểm soát:
   • Phương pháp phun ULV (Ultra Low Volume): Phun thuốc ở khối lượng cực thấp giúp tối ưu hóa liều lượng cần thiết, giảm thiểu tiếp xúc không cần thiết với các sinh vật không phải mục tiêu, đồng thời làm chậm sự phát triển kháng thuốc.
4. Giảm sử dụng pyrethroid:
   • Khuyến khích sử dụng các biện pháp kiểm soát sinh học như thiên địch tự nhiên (ví dụ: bọ rùa để kiểm soát rệp) hoặc sử dụng bẫy để giảm thiểu nhu cầu sử dụng thuốc trừ sâu.
5. Theo dõi tình trạng kháng thuốc:
   • Sử dụng các công cụ như xét nghiệm di truyền hoặc sinh học để theo dõi sự phát triển kháng thuốc ở các loài côn trùng và điều chỉnh phương pháp kiểm soát tương ứng.

Kháng thuốc pyrethroid là một thách thức lớn trong quản lý dịch hại và kiểm soát côn trùng. Các biện pháp quản lý kháng thuốc bao gồm luân phiên thuốc trừ sâu, sử dụng chất hiệp đồng và các phương pháp kiểm soát dịch hại tích hợp khác. Điều quan trọng là duy trì các chiến lược linh hoạt và theo dõi thường xuyên để giảm nguy cơ kháng thuốc và bảo vệ sức khỏe cộng đồng và môi trường.

Các Tác Động Tiềm Tàng Đến Sức Khỏe của Trẻ Em và Phụ Nữ Mang Thai

Trẻ em nhạy cảm hơn với thuốc trừ sâu pyrethroid tổng hợp:

Trẻ em có cơ thể nhỏ hơn và các hệ cơ quan đang phát triển, khiến chúng dễ bị tổn thương hơn trước các tác động của pyrethroid tổng hợp. Nguy cơ này đặc biệt đáng lo ngại vì các nghiên cứu cho thấy trẻ em ngày càng tiếp xúc nhiều hơn với pyrethroid do việc hạn chế sử dụng các loại thuốc trừ sâu organophosphate trong nhà.

Tác động lên hệ thần kinh và phát triển não bộ:

• Nguy cơ phát triển tự kỷ: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng phụ nữ mang thai sống gần các khu vực sử dụng pyrethroid trong ba tháng cuối thai kỳ có nguy cơ sinh con bị tự kỷ cao hơn 87%. Pyrethroid có thể ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của thai nhi thông qua việc gây tổn hại cho hệ thần kinh.
• Chậm phát triển trí tuệ: Trẻ em có mẹ tiếp xúc nhiều với pyrethroid trong thai kỳ có nguy cơ chậm phát triển trí tuệ cao gấp ba lần so với những đứa trẻ có mẹ tiếp xúc ít hơn. Điều này đặc biệt liên quan đến mức độ cao của các chất chuyển hóa pyrethroid như cis-DCCA và 3-PBA trong cơ thể mẹ.

Rối loạn hành vi và kiểm soát xung động ở trẻ em:

• Rối loạn hành vi nội tâm: Sự tiếp xúc với pyrethroid và các chất chuyển hóa của chúng như cis-DCCA đã được chứng minh là liên quan đến các rối loạn nội tâm ở trẻ em dưới 6 tuổi, bao gồm lo âu và trầm cảm.
• Rối loạn hành vi ngoại tâm: Mức độ cao của chất chuyển hóa pyrethroid 3-PBA trong cơ thể trẻ nhỏ có liên quan đến các vấn đề hành vi ngoại tâm như thiếu kiểm soát xung động và hành vi tăng động. Nghiên cứu cho thấy rằng những trẻ có mức 3-PBA cao có khả năng gặp các vấn đề hành vi cao gấp đôi so với những trẻ có mức thấp.

Nguy cơ mắc ADHD (Rối loạn tăng động giảm chú ý): Các nghiên cứu cho thấy việc tiếp xúc với pyrethroid trong thai kỳ có liên quan đến nguy cơ cao trẻ mắc các triệu chứng của ADHD. Cụ thể, trẻ em có mức chất chuyển hóa pyrethroid cao trong nước tiểu của mẹ trong thai kỳ có nguy cơ đạt điểm ADHD cao gấp 98% ở độ tuổi 2-4. Đây là một chỉ số mạnh mẽ cho việc chẩn đoán ADHD trong tương lai.

Quy định của EPA về việc bảo vệ trẻ em:

• Năm 2019, EPA đã giảm yếu tố an toàn bảo vệ cho trẻ em dưới 6 tuổi khi sử dụng pyrethroid từ mức 3x xuống còn 1x. Điều này cho phép tăng gấp ba liều lượng pyrethroid được phép sử dụng trong các sản phẩm thương mại, dẫn đến việc gia tăng nguy cơ cho trẻ em khi tiếp xúc với các sản phẩm này.

Tác động đến phụ nữ mang thai và sức khỏe sinh sản:

• Nguy cơ khi tiếp xúc trong thai kỳ: Việc tiếp xúc với pyrethroid trong thai kỳ có thể dẫn đến các vấn đề về phát triển não bộ của thai nhi, cũng như tăng nguy cơ sinh con mắc ADHD hoặc gặp các vấn đề về hành vi.
• Các vấn đề nội tiết: Pyrethroid có thể gây rối loạn nội tiết, ảnh hưởng đến hệ thống hormone của cơ thể, đặc biệt là trong giai đoạn phát triển thai nhi. Điều này có thể dẫn đến những bất thường trong quá trình phát triển của trẻ, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến hệ thống thần kinh và hành vi.

Tác động lâu dài và ung thư: Pyrethroid tổng hợp không chỉ gây ra các vấn đề ngắn hạn về hệ thần kinh mà còn có thể liên quan đến ung thư, đặc biệt là ung thư vú. Các nghiên cứu cho thấy rằng các chất chuyển hóa của pyrethroid có thể làm tăng hormone estrogen trong các tế bào ung thư vú, làm tăng nguy cơ phát triển các khối u ác tính.

Các khuyến nghị để giảm thiểu tiếp xúc:

1. Hạn chế sử dụng pyrethroid trong nhà, đặc biệt là các sản phẩm như thuốc xịt và bom khói diệt côn trùng, gần khu vực có trẻ em và phụ nữ mang thai.
2. Sử dụng các biện pháp kiểm soát côn trùng thay thế, chẳng hạn như lưới chắn muỗi, vệ sinh môi trường, và sử dụng bẫy côn trùng để giảm nhu cầu dùng thuốc trừ sâu.
3. Nếu cần sử dụng thuốc trừ sâu, nên chọn các sản phẩm có chứa pyrethrin tự nhiên hoặc các chất thay thế ít độc hại hơn.

Rối Loạn Nội Tiết và Bệnh Mãn Tính Liên Quan Đến Pyrethroid Tổng Hợp

Rối loạn nội tiết do pyrethroid tổng hợp: Pyrethroid tổng hợp đã được phát hiện là có khả năng gây rối loạn nội tiết (endocrine disruption), thông qua việc can thiệp vào hệ thống hormone trong cơ thể. Chúng có thể làm gián đoạn, bắt chước hoặc hợp đồng với các hormone thông qua việc tương tác trực tiếp với các thụ thể hoặc thông qua các con đường tín hiệu gián tiếp. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng các chất chuyển hóa của pyrethroid có hoạt tính rối loạn nội tiết mạnh hơn so với chính các hợp chất gốc của chúng.

Cơ chế tác động lên hệ thống nội tiết:

1. Tương tác với thụ thể hormone: Pyrethroid và các chất chuyển hóa của nó có thể tương tác với các thụ thể hormone, đặc biệt là các thụ thể estrogen. Điều này có thể dẫn đến việc bắt chước hoạt động của estrogen trong cơ thể, làm tăng nguy cơ phát triển các bệnh liên quan đến hormone.
2. Ảnh hưởng đến tín hiệu sinh học: Pyrethroid còn có thể can thiệp vào các con đường tín hiệu sinh học quan trọng, chẳng hạn như sự điều chỉnh hormone trong tuyến giáp và các hormone sinh dục. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề về phát triển, sinh sản và các bệnh liên quan đến rối loạn nội tiết.

Liên quan đến ung thư vú:

• Nghiên cứu đã chỉ ra rằng các pyrethroid như bifenthrin và permethrin có thể làm tăng mức estrogen trong các tế bào ung thư vú, gây ra sự gia tăng trong quá trình phân chia tế bào. Sự gia tăng này có thể làm tăng nguy cơ hình thành khối u ác tính trong vú.
• Ngoài ra, pyrethroid được tìm thấy có khả năng liên kết với các protein trong các tế bào ung thư vú, làm gia tăng nguy cơ phát triển ung thư.

Các bệnh thần kinh mãn tính: Tiếp xúc với pyrethroid tổng hợp trong thời gian dài có thể gây ra các vấn đề mãn tính liên quan đến hệ thần kinh trung ương, bao gồm bệnh Alzheimer và các rối loạn thần kinh khác. Các nghiên cứu cũng cho thấy rằng sự tiếp xúc với thuốc trừ sâu pyrethroid trong môi trường có thể làm tăng nguy cơ tử vong do các nguyên nhân liên quan đến tim mạch và ung thư.

Tác động lên sức khỏe lâu dài:

• Sự tiếp xúc môi trường: Việc tiếp xúc với pyrethroid tổng hợp không chỉ ảnh hưởng đến những người trực tiếp phun thuốc, mà còn gây tác động đến cộng đồng xung quanh. Pyrethroid có thể tồn tại trong không khí, đất và nước, dẫn đến sự tiếp xúc không mong muốn với các hóa chất này trong cuộc sống hàng ngày.
• Nguy cơ tử vong cao hơn: Một nghiên cứu vào năm 2020 đã chỉ ra rằng tiếp xúc với pyrethroid có liên quan đến sự gia tăng nguy cơ tử vong do các nguyên nhân khác nhau, bao gồm bệnh tim mạch và ung thư.

Sự tích lũy trong cơ thể và môi trường: Pyrethroid và các chất chuyển hóa của chúng có thể tích lũy trong cơ thể người và động vật, cũng như trong môi trường. Điều này dẫn đến các tác động lâu dài đối với sức khỏe và hệ sinh thái. Các chất chuyển hóa như 3-PBA và cis-DCCA thường được tìm thấy trong các nguồn nước tự nhiên và có thể gây ra các vấn đề sức khỏe và môi trường đáng kể.

Giải pháp giảm thiểu tác động của pyrethroid tổng hợp lên hệ thống nội tiết:

1. Sử dụng các sản phẩm thay thế ít độc hại hơn: Cần cân nhắc sử dụng các loại thuốc trừ sâu có nguồn gốc tự nhiên hoặc các biện pháp kiểm soát sinh học để giảm thiểu tác động lên hệ thống nội tiết.
2. Hạn chế tiếp xúc không cần thiết: Các biện pháp vệ sinh, sử dụng bẫy côn trùng và cải thiện môi trường sống có thể giúp kiểm soát côn trùng mà không cần sử dụng pyrethroid tổng hợp, từ đó giảm thiểu sự tiếp xúc không cần thiết với các hóa chất này.
3. Theo dõi và đánh giá thường xuyên: Cần thường xuyên theo dõi mức độ tiếp xúc với pyrethroid trong môi trường và cơ thể người để đảm bảo rằng các biện pháp phòng ngừa và giảm thiểu được thực hiện một cách hiệu quả.

Pyrethroid Tổng Hợp và Môi Trường

Tác động đến hệ sinh thái nước: Pyrethroid tổng hợp, mặc dù được phát triển để có tính chọn lọc cao đối với côn trùng, nhưng lại có tác động nghiêm trọng đến hệ sinh thái nước. Pyrethroid cực kỳ độc hại đối với các sinh vật thủy sinh, bao gồm cá, động vật giáp xác và các sinh vật phù du.

• Độc tính đối với cá và động vật thủy sinh: Các nghiên cứu cho thấy rằng pyrethroid có thể gây tử vong cho cá, chẳng hạn như cá bluegill và cá hồi, với giá trị LC50 (nồng độ gây tử vong cho 50% quần thể) ở mức rất thấp, dưới 1 phần tỷ. Mức này gần tương đương với liều lượng gây tử vong cho các loài côn trùng mục tiêu.
• Tổn thương không gây tử vong: Các loài cá tiếp xúc với pyrethroid thường bị tổn thương các cơ quan như mang và gan, dẫn đến thay đổi hành vi và giảm khả năng sinh tồn. Các sinh vật thủy sinh thiếu enzyme cần thiết để phân hủy pyrethroid, dẫn đến việc chúng dễ bị tổn thương bởi stress oxy hóa.

Tác động đến côn trùng thụ phấn và các loài côn trùng có ích: Pyrethroid không chỉ diệt các loài côn trùng gây hại mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến các loài côn trùng có lợi như ong và bọ rùa. Nghiên cứu cho thấy việc phun thuốc pyrethroid trong các khu vực trồng trọt có thể làm giảm kích thước đàn ong và tiêu diệt các loài côn trùng ăn thịt khác, làm mất cân bằng hệ sinh thái.

• Tác động đến ong: Ong, loài côn trùng thụ phấn quan trọng cho nhiều loại cây trồng, bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi pyrethroid. Khi ong tiếp xúc với thuốc trừ sâu, chúng có thể chết hoặc bị mất phương hướng, ảnh hưởng đến khả năng tìm kiếm thức ăn và sinh sản.

Tác động đến chim: Mặc dù pyrethroid có độc tính thấp đối với chim, chúng có thể bị ảnh hưởng gián tiếp do nguồn thức ăn như côn trùng bị tiêu diệt. Đặc biệt, các loài chim nhỏ, chim ăn côn trùng và chim thủy cầm bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi sự suy giảm thức ăn, từ đó ảnh hưởng đến khả năng sinh tồn của chúng.

Tích lũy và tồn dư trong môi trường: Pyrethroid tổng hợp được thiết kế để có thời gian phân hủy lâu hơn so với các hợp chất tự nhiên. Chúng có thể tồn tại trong môi trường lâu dài, đặc biệt là trong các khu vực ít ánh sáng hoặc ít bị tác động. Một số loại pyrethroid có thể tồn tại trong đất và môi trường hơn một năm sau khi được sử dụng. Các chất chuyển hóa của chúng, như 3-PBA và DCCA, không chỉ tồn tại trong cơ thể con người mà còn được tìm thấy trong các nguồn nước tự nhiên, góp phần gây ô nhiễm môi trường.

Khả năng gây ra bùng phát tảo: Bằng cách tiêu diệt các loài ấu trùng thủy sinh ăn tảo, như ấu trùng mayfly, việc sử dụng pyrethroid có thể gây ra hiện tượng bùng phát tảo trong các hệ sinh thái nước. Điều này có thể làm mất cân bằng hệ sinh thái và ảnh hưởng đến các loài khác phụ thuộc vào môi trường nước.

Các biện pháp giảm thiểu tác động của pyrethroid lên môi trường:

1. Hạn chế sử dụng pyrethroid gần nguồn nước: Để bảo vệ sinh vật thủy sinh, nên tránh sử dụng pyrethroid gần các nguồn nước như ao, sông và suối. Việc kiểm soát dịch hại trong các khu vực này có thể sử dụng các phương pháp sinh học thay thế như sử dụng thiên địch hoặc bẫy côn trùng.
2. Sử dụng các chất thay thế ít độc hại hơn: Pyrethroid tự nhiên như pyrethrin có thời gian phân hủy nhanh hơn và ít tác động đến môi trường hơn so với pyrethroid tổng hợp. Việc chuyển sang sử dụng các chất tự nhiên có thể giúp giảm thiểu tác động tiêu cực lên hệ sinh thái.
3. Giám sát và đánh giá: Cần thiết lập các hệ thống giám sát mức độ tồn dư của pyrethroid trong môi trường, đặc biệt là trong các hệ sinh thái nước và đất, để đảm bảo rằng chúng không tích lũy đến mức gây hại.

Sự Kháng Thuốc của Côn Trùng Đối Với Pyrethroid Tổng Hợp

Sự phát triển kháng thuốc của côn trùng: Sử dụng pyrethroid tổng hợp lâu dài và lặp đi lặp lại dẫn đến việc các loài côn trùng mục tiêu phát triển khả năng kháng thuốc. Điều này có nghĩa là côn trùng có thể chịu được liều lượng thuốc trừ sâu mà trước đó có thể tiêu diệt chúng. Kháng thuốc không chỉ gây khó khăn trong việc kiểm soát côn trùng mà còn có thể gia tăng nguy cơ lây lan bệnh do các loài côn trùng như muỗi hoặc ruồi truyền bệnh.

Cơ chế kháng thuốc của côn trùng:

1. Đột biến gen tại vị trí mục tiêu: Đột biến tại các vị trí kênh natri trong hệ thần kinh của côn trùng là một trong những cơ chế chính mà côn trùng sử dụng để chống lại tác động của pyrethroid. Sự thay đổi trong cấu trúc của các kênh này ngăn cản pyrethroid gắn vào và gây rối loạn chức năng.
2. Tăng cường enzyme giải độc: Côn trùng có thể tăng cường sản xuất các enzyme đặc biệt như P450 để phá vỡ và phân hủy pyrethroid nhanh chóng trước khi chúng có thể gây ra tác động gây hại.

Ví dụ về côn trùng phát triển kháng pyrethroid:

• Muỗi Anopheles: Loài muỗi này, là tác nhân chính gây truyền bệnh sốt rét ở châu Phi, đã phát triển kháng pyrethroid, đặc biệt trong các khu vực thường xuyên sử dụng màn tẩm pyrethroid để kiểm soát dịch bệnh.
• Rệp giường (Bed bugs): Rệp giường đã phát triển khả năng kháng nhiều loại pyrethroid phổ biến, gây ra khó khăn trong việc kiểm soát tại các khu vực đông dân cư và khách sạn.
• Ruồi nhà (Houseflies): Loài này đã phát triển sự kháng thuốc ở nhiều khu vực đô thị, gây khó khăn cho việc kiểm soát ruồi trong nhà và nhà máy chế biến thực phẩm.

Tác động của kháng thuốc:

• Tăng chi phí kiểm soát côn trùng: Khi côn trùng kháng thuốc, người sử dụng phải tăng liều lượng hoặc tìm kiếm các loại thuốc trừ sâu mới, làm tăng chi phí kiểm soát dịch hại.
• Nguy cơ dịch bệnh gia tăng: Kháng thuốc ở các loài muỗi truyền bệnh như muỗi Anopheles có thể làm giảm hiệu quả của các biện pháp kiểm soát dịch bệnh sốt rét, làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh cho cộng đồng.

Các giải pháp để quản lý và ngăn ngừa kháng thuốc

1. Luân phiên sử dụng thuốc trừ sâu (IRM – Integrated Resistance Management):
   • Sử dụng các nhóm thuốc trừ sâu khác nhau với cơ chế tác động khác nhau giúp ngăn cản côn trùng phát triển kháng thuốc đối với một loại thuốc cụ thể. Ví dụ, có thể luân phiên giữa pyrethroid và các loại thuốc trừ sâu khác như organophosphate hoặc neonicotinoid.
2. Sử dụng chất hiệp đồng (Synergists):
   • Piperonyl Butoxide (PBO): Chất hiệp đồng này giúp ức chế enzyme giải độc trong côn trùng, từ đó tăng cường hiệu quả của pyrethroid. Điều này có thể giúp làm chậm quá trình phát triển kháng thuốc của côn trùng.
3. Sử dụng phương pháp phun xịt tối ưu:
   • Phun ULV (Ultra Low Volume): Phương pháp phun này giúp tối ưu hóa liều lượng thuốc trừ sâu, giảm thiểu sự tiếp xúc không cần thiết với môi trường và các sinh vật không thuộc mục tiêu, đồng thời làm giảm sự phát triển kháng thuốc.
4. Sử dụng biện pháp sinh học:
   • Các biện pháp sinh học như sử dụng thiên địch tự nhiên (ví dụ: bọ rùa để kiểm soát rệp) có thể giúp giảm phụ thuộc vào thuốc trừ sâu và giảm nguy cơ phát triển kháng thuốc của côn trùng.
5. Giám sát tình trạng kháng thuốc:
   • Cần thường xuyên giám sát sự phát triển kháng thuốc ở các loài côn trùng bằng các xét nghiệm sinh học hoặc di truyền, từ đó điều chỉnh chiến lược quản lý dịch hại phù hợp để giảm thiểu tác động.

Quy Định Về Sử Dụng Pyrethroid Tổng Hợp

Cơ quan quản lý chính về thuốc trừ sâu:

• Cục Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA): Là cơ quan chịu trách nhiệm chính trong việc đánh giá và phê duyệt các loại thuốc trừ sâu, bao gồm pyrethroid, trước khi chúng được đưa ra thị trường. EPA đảm bảo rằng các loại thuốc trừ sâu được sử dụng một cách an toàn và không gây hại cho sức khỏe con người và môi trường. Quy trình đăng ký của EPA bao gồm việc đánh giá tác động lên sức khỏe con người, động vật, và môi trường.

Các quy định hiện hành về pyrethroid:

• Quy định về nhãn thuốc: Các sản phẩm chứa pyrethroid phải có nhãn cảnh báo rõ ràng về các tác động tiềm ẩn lên sức khỏe và môi trường. Người sử dụng cần tuân thủ nghiêm ngặt các chỉ dẫn về cách sử dụng, liều lượng và biện pháp an toàn khi tiếp xúc.
• Hạn chế sử dụng trong môi trường nhạy cảm: Pyrethroid không được phép sử dụng gần các nguồn nước như sông, hồ và ao, nơi có thể gây hại đến sinh vật thủy sinh. Một số khu vực nhạy cảm như trường học, bệnh viện cũng có những quy định nghiêm ngặt hơn về việc sử dụng thuốc trừ sâu.

Tiêu chuẩn về mức tồn dư tối đa (MRL) của pyrethroid:

• Mức tồn dư tối đa (Maximum Residue Levels – MRL) được thiết lập cho các sản phẩm nông nghiệp, nhằm đảm bảo rằng lượng pyrethroid tồn dư trên thực phẩm vẫn nằm trong mức an toàn cho người tiêu dùng. EPA và các cơ quan quản lý quốc tế khác như Liên minh châu Âu (EU) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đều có các quy định nghiêm ngặt về MRL để bảo vệ sức khỏe con người.
• Ở Việt Nam, Bộ Y tế và Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cũng áp dụng các quy định tương tự về mức tồn dư thuốc trừ sâu trên thực phẩm để đảm bảo an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng.

Đánh giá rủi ro sức khỏe và môi trường:

• Đánh giá độc tính: EPA yêu cầu các nhà sản xuất cung cấp dữ liệu về độc tính cấp tính và mãn tính của pyrethroid trên cả động vật và con người, cũng như các tác động đến hệ thần kinh và hệ thống nội tiết.
• Phân loại nguy cơ: Dựa trên các dữ liệu này, pyrethroid được phân loại về mức độ nguy hiểm cho các nhóm đối tượng khác nhau, chẳng hạn như người lớn, trẻ em, phụ nữ mang thai, và các sinh vật không phải mục tiêu.
• Hành động bảo vệ: Dựa trên kết quả đánh giá, EPA có thể điều chỉnh việc sử dụng pyrethroid hoặc đưa ra các biện pháp bảo vệ như giảm liều lượng sử dụng, hạn chế sử dụng trong một số khu vực nhất định, hoặc cấm hoàn toàn.

Các biện pháp an toàn bắt buộc khi sử dụng pyrethroid:

1. Bảo vệ cá nhân: Người phun thuốc cần mặc quần áo bảo hộ, đeo khẩu trang, kính bảo hộ và găng tay khi làm việc với pyrethroid. Điều này giúp giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc trực tiếp qua da và hô hấp.
2. Lưu trữ và vận chuyển: Pyrethroid cần được lưu trữ trong các khu vực an toàn, tránh xa tầm với của trẻ em và thú nuôi. Các sản phẩm chứa pyrethroid cũng cần được vận chuyển cẩn thận để tránh rò rỉ hoặc tiếp xúc không mong muốn.
3. Xử lý và tiêu hủy: Chai lọ và bao bì chứa pyrethroid cần được xử lý và tiêu hủy theo quy định của cơ quan môi trường. Không được xả thuốc trừ sâu dư thừa hoặc bao bì vào nguồn nước hoặc môi trường tự nhiên.

Các quy định tại Việt Nam về pyrethroid:

• Cục Bảo vệ Thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn): Đơn vị này quản lý và cấp phép sử dụng các loại thuốc trừ sâu, bao gồm pyrethroid, trong nông nghiệp. Các sản phẩm này phải tuân thủ các tiêu chuẩn về mức tồn dư tối đa và biện pháp bảo vệ môi trường.
• Bộ Tài nguyên và Môi trường: Quản lý các vấn đề liên quan đến ô nhiễm môi trường do thuốc trừ sâu, bao gồm việc giám sát tồn dư thuốc trừ sâu trong nước và đất.

Các sáng kiến quốc tế để giảm thiểu tác động của pyrethroid:

• Tổ chức Y tế Thế giới (WHO): WHO thúc đẩy việc sử dụng các biện pháp kiểm soát côn trùng thay thế, như lưới chống muỗi và biện pháp sinh học, để giảm sự phụ thuộc vào pyrethroid trong việc kiểm soát dịch bệnh truyền nhiễm như sốt rét.
• Liên minh châu Âu (EU): EU có các quy định nghiêm ngặt về việc sử dụng pyrethroid trong nông nghiệp và các sản phẩm tiêu dùng, đồng thời khuyến khích sử dụng các loại thuốc trừ sâu có tác động ít hơn đến môi trường và sức khỏe.